Sistemi organa za varenje kod medonosne pčele
Sistem organa za varenje je složene građe (slika 1). Pčela usisava nektar jezikom i on dospeva u usta i ždrelo (pharynx), odakle se jednjakom (oesophagus) transportuje u medni želudac (ingluvies). Zapremina mednog želuca pčela radilica, u kome se donosi voda i nektar, iznosi 50 mm3. Na Granici između mednog i pravog želuca, odnosno srednjeg creva (ventriculus) nalazi se suženje ili međucrevo (proventriculus).
Ovo suženje funkcioniše kao ventil, propuštajući ili zadržavajući hranu iz mednog u pravi želudac-srednje crijevo. Dio hrane koji je neophodan samoj pčeli za njene životne potrebe propušta se dalje u srednje crijevo i tu se obavlja glavna funkcija varenja hrane. Preostali deo nektara se povraćanjem kroz usni aparat deponuje u ćelije saća, a u intenzivnoj paši metodom “usta na usta” prebacuje pčelama iz kućevnog perioda života.
Sistem organa za varenje kod mednosne pčele; 1 – jezik; 2 – gornja vilica; 3 – ždrijelo; 4 – jednjak; 5 – medni želudac – prazan; 6 – medni želudac – pun; 7. međucrijevo; 8 – srednje crijevo; 9 – tanko crijevo; 10 – Malpigijeve cijevi; 11 – debelo crijevo; 12 – anus;
Srednje crijevo je prošireno i poprečno naborano. Kod pčele radilice ono ima dužinu od 10 do 12 mm, kod matice oko 13 mm i kod truta oko 19 mm. U crijevni kanal se ubacuju enzimi koji pospešuju varenje unijete hrane. Svarena hrana se u vidu bezbojne tečnosti apsorbuje kroz zid srednjeg crijeva i dospijeva u hemolimfu i na taj način se raznosi po čitavom tijelu. Nesvarene materije se potiskuju kroz tanko crijevo do debelog crijeva i anusa i u vidu fecesa izbacuju napolje iz organizma.
Debelo crijevo je kruškolikog oblika i poprečno naborano. Ima funkciju rezervoara nesvarene hrane i u zimskim mjesecima, kada pčela ne izlijeće na pročisne letove, može zauzeti i do 2/3 zapremine trbuha. U zidu prednjeg dijela ovog crijeva nalaze se rektalne žlijezde koje luče sekret koji sprečava truljenje izmeta. U toku zime rektalne žlijezde imaju funkciju izuzimanja (adsorpcije) vode iz izmeta, čime se zapremina izmeta smanjuje i sprječava prekomjerno punjenje crijeva.